شیوه های متداول پرداخت:
روش حساب باز:
شیوه پرداخت از نوع حساب باز گونه ای از معاملات نسیه است که در آن فروشنده بر پایه توافق انجام شده ، کالا را همراه با فاکتور یا سیاهه فروش برای خریدار ارسال می نماید با این امید که وجه آن را در آینده یا در تاریخ معینی دریافت کند.در این حالت فروشنده مبلغ معامله را در دفاتر خود ثبت یا به بیان دیگر خریدار را بدهکار می نماید.بدیهی است که در چنین حالتی بیشترین ریسک مالی برای فروشنده بوجود می آید زیرا تضمین محکمی برای دریافت طلب خود در اختیار ندارد.از طرف دیگر خریدار با هیچ ریسکی روبرو نمیشود زیرا بدون پرداخت پول کالا در اختیار گرفته است. این روش تنها در شرایطی که فروشنده به خریدار اطمینان زیادی داشته وبا یکدیگر روابط تجاری دراز مدتی داشته باشند بکار می رود ،امروزه بویژه در داد و ستد های رسمی که بوسیله سازمان ها و شرکت های دولتی انجام می گیرد از روش مذکور استفاده نمی شود.
روش صدور بروات وصولی ساده:
بر پایه این روش که شباهت زیادی به شیوه حساب باز دارد فروشنده پس از ارسال کالا براتی را بعهده خریدار کشیده و به صورت مستقیم یا از کانال بانک برای اومی فرستد. این روش در مقایسه یا شیوه پیشین برای فرستنده ریسک کمتری دارد زیرا پذیرش برای مذکور از طرف خریدار نوعی تضمین برای فروشنده ایجاد می کند بویژه اگر خریدار از اعتبار و شهرت تجاری خوبی برخوردار باشد.در صورت پدید آمدن مشکل یا اختلاف میان طرفین ، فروشنده می تواند با ارائه سند مذکور موضوع را پیگیری نماید.
روش بروات وصولی اسنادی:
بر پایه این روش ،فروشنده ضمن ارسال کالا یک برگه برات همراه با اسناد حمل کالا را برای بانک خریدار می فرستد.خریدار می بایست برات مذکور را قبول نماید تا بتواند اسناد حمل را آزاد و کالا را در اختیار بگیرد. و در این حالت ریسک معامله برای فروشنده کمتر از شیوه قبل است زیرا خریدار ملزم به پذیرش تعهد پرداخت قبل از در اختیار کالا می باشد.بدیهی است که مطلوبیت این شیوه برای خریدار کمتر از روش پیشین است زیرا قبولی برات برایش تعهد ایجاد می کند.
روش اعتبار اسنادی:
گشایش اعتبار اسنادی یکی از شیوه های شناخته شده و متداول در تجارت خارجی محسوب می شود.در این روش که برای پرداخت وجه معامله به کار میرود به جای اینکه خریدار و فروشنده مستقیما با یکدیگر ارتباط برقرار نمایند.بانک گشاینده اعتبار به عنوان واسط عمل می کند.یکی از علل اصلی گسترش کاربرد این روش اینست که برای طرفین معامله یعنی صادر کننده و وارد کننده که معمولا در دو کشور قرار دارند اطمینان خاطر ایجاد می کند.اصولا فعالیت های تجارت خارجی در مقایسه با معاملات درون مرزی از ریسک بالاتری برخوردار بوده و به همین علت موضوع اطمینان طرفین و جلوگیری از بروز خسارت برای آنها اهمیت ویژه ای دارد.
نقش های مرتبط با اعتبار اسنادی:
افراد با سازمان هایی که در یک فرایند اعتبار اسنادی نقشی بر عهده دارند عبارتند از :
- خریدار : خریدار یا وارد کننده پس از مذاکرات اولیه با فروشنده و بررسی های لازم فروشنده را انتخاب نموده و با در دست داشتن پیش فاکتور به بانک گشایش کننده اعتبار مراجعه و تقاضای اعتبار اسنادی می کند.
- بانک گشایش کننده یا گشاینده اعتبار: این بانک در کشور خریدار قرار دارد و طبق قوانین کشور مذکور فعالیت می نماید.در صورت انجام تعهدات فروشنده وجه معامله انجام شده را به نیابت از خریدار به فروشنده پرداخت می نماید.
- بانک کارگزار: این بانک در کشور فروشنده قرار دارد و در واقع نماینده بانک گشاینده اعتبار محسوب می شود.این بانک وظیفه ابلاغ اعتبار اسنادی به فروشنده ،دریافت و بررسی اسناد ارائه شده و پرداخت وجه معامله به فروشنده را بر عهده دارد.
- فروشنده: یا صادر کننده متعهد میشود که کالا را بر طبق قرارداد در زمان تعیین شده برای خریدار ارسال نماید.
- بانک تایید کننده: گاهی ممکن است فروشنده به دلیل عدم آشنایی با بانک گشاینده ،بانک را معتبر ندانسته و از یک بانک معتبر داخلی یا خارجی تقاضا نماید تا اعتبار مذکور را تایید و تضمین نماید.این موضوع معمولا هنگامی رخ می دهد که کشور خریدار با بی ثباتی اقتصادی و مشکلات عمده مالی یا از بانک گشاینده از شهرت و اعتبار لازم برخوردار نباشد.
منبع: کتاب بازرگانی بین الملل
نویسنده: دکتر محمد حقیقی
تهیه کننده: مهرداد دهرآزما